EVRM locuta, causa finita – Het mag opnieuw simpeler op het Hof van Assisen – Voorzitter, geen paniek meer a.u.b.
Door zich haastig en kruiperig te onderwerpen aan de grillen van Europa en de dictaten van het schijnheilige clubje dat te keer gaat achter de – met goud en briljant belegde – gevels van het Hof voor de Rechten van den Mensch, ik vermoed in het verre en veilige Straatsburg, zitten wij hier sinds eind 2009 vastgenageld aan allerhande onnodige en ongevraagde regeltjes die de volksrechtspraak en dus ons Hof van Assisen onwerkzaam maken, iets wat overigens de bedoeling is van deze intellectuelen van wie lafheid en volksvreemdheid de meest opvallende eigenschappen zijn.
Zij alleen weten wat goed is voor de gewone mensen.
De verkeerde nobele gedachte
Het is vanuit dat Europees Hof dat een volksjury verplicht wordt, tegen alle ethiek van de geheimhouding van het beraad in, zwart op wit bekend te maken, waarom ze met ‘ja’ of ‘nee’ of ‘ik weet het niet’ op de schuldvragen hebben geantwoord.
Motiveringsplicht, zo heet dat, gehaald uit de beste tradities van juridisch nooit eerder gekreukte landen als Roemenië, Bulgarije, Polen, Hongarije, Letland en noem maar op.
Het Europees Hof vond, in alle ernst en redelijkheid, dat aan het einde van een assisenproces het waarom van schuldbepaling en strafafweging toch minstens met een ondubbelzinnig en duidelijk paragraafje publiek aan de wereld moest bekend gemaakt worden.
“Om deze redenen…”
Een nobele gedachte.
Tot daaraan toe.
Maar.
Meer is zilver,
minder is goud
Minder in het bonvivante Wallonië en veel meer in het al te serieuze Vlaanderen zijn die motiveringen aangezwollen tot vele pagina’s-lange literatuur, haastig gekribbeld uit de dure vulpen van de assisenvoorzitter, binnenkamers, tijdens de kakafonie van opgewonden juryleden die hun waarom en daarom uitbraken.
Hoe meer woorden er in dat arrest staan, hoe groter de kans op vormfouten en bijgevolg achteraf vernietigde en te herbeginnen dure processen.
Binnenlandse advocaten en buitenlandse magistraten vinden altijd strafbare vormfouten in deze eindeloos genuanceerde arresten die, precies om dat te vermijden, week na week nog langer en nog genuanceerder worden.
En nee, dat was niet de wens van Europa en haar Mensenrechtenhof dat het kort en simpel wilde houden en allang tevreden was met een motivatie à la “Ja, omdat ….” ter vervanging van het vroegere “Ja”.
Eind mei 2015 is het Europees Hof voor de Rechten van de Mens de overwerkte Belgische justitie ter hulp gesneld nadat wéér de uitspraak in een ophefmakend proces dreigde vernietigd te worden na spitstechnologisch juridisch ondergravingswerk van de advocaten die er zeven jaar aan gewerkt hebben, tegen betaling.
Zonder succes, voor eenmaal.
Alle nadelen hebben een voordeel
We hebben het over de zaak Geneviève (Jenny) Lhermitte, de madame die in 2008 devant la Cour d’Assises du Brabant-Wallon à Nivelles uiteraard tot levenslange opsluiting werd veroordeeld voor de moord in februari 2007 op haar vijf kinderen, één na één.
Een revanche op de Marokkaanse vader.
Twee landen hebben er jaren voor op stelten gestaan en andere personages kwamen in last.
Haar advocaten, grootmeesters in de Franse taal en de eerlijkheid, wilden in Straatsburg een nieuw proces afdwingen omdat de jury de schuldigverklaring en bestraffing van madame Lhermitte onvoldoende zou gemotiveerd hebben.
Het arrest klonk inderdaad misschien nogal dunnetjes.
Maar de feiten waren zo duidelijk en de bekentenissen zo overvloedig dat de motivering kort en bondig kon zijn.
De Belgische Justitie wachtte jaren bang op de beslissing die Europa in dit dossier zou nemen.
Als België, zoals meestal, in het ongelijk zou gesteld zijn, dan zouden hier tientallen, nee honderden assisenprocessen moeten overgedaan worden.
Wat tot de snelle afschaffing van de volksrechtspraak zou geleid hebben, de natte droom van vele politici en magistraten.
Die ene stem die België redde
De onfeilbare rechters in Straatsburg stellen nu dat de gecombineerde lezing van het arrest van het Hof van Assisen en van het Hof van Cassatie, dat enkele maanden later volgde, citaat, “het aan de eiseres toeliet te begrijpen om welke reden de juryleden de middelen hadden verworpen die ze aanvoerde ter verdediging, en die gebaseerd waren op haar vermeende ontoerekeningsvatbaarheid op het moment van de feiten”.
Het Hof, samengesteld uit zeven niet-Belgische rechters, sprak zich uit met vier stemmen tegen drie. Stel je voor dat het andersom zou zijn geweest…
Ge moet ook in die dingen een beetje chance hebben.
Gedaan met de zever
van het arrest Taxquet
Het Europees Hof volgde in deze zaak dus niet de jurisprudentie van het beruchte arrest-Taxquet uit 2009 dat ons land al veel juridische kopbreken bezorgde omdat in gelijkaardige gevallen België in het ongelijk werd gesteld waardoor groteske processen moesten worden herbegonnen of schadeloosstellingen moesten worden geregeld.
Hierna de belangrijkste paragraaf uit het Europees arrest, met knipoog naar Koen Geens.
In de zaak-Lhermitte, en “in een systeem waarin bepaalde beslissingen vatbaar zijn voor een beroepsprocedure, is het normaal dat de beslissingen van de lagere jurisdictie moet begrepen worden door de invulling die eraan wordt gegeven door de hogere jurisdictie” – in dit geval dus het Hof van Cassatie.”
Het Europees Hof verduidelijkt verder uit dat “de akte van inbeschuldigingstelling uitvoerig de elementen opsomde van de misdaad waarvoor Lhermitte terecht stond, evenzo alle details van de chronologie van de feiten en in volle volledigheid de verschillende psychologische en psychiatrische onderzoeken vermeldde die werden uitgevoerd.”
Het Europees Hof geeft toe dat de vijf schuldvragen die aan de volksjury in Nijvel/Nivelles werden voorgelegd, het misschien voor de eiseres niet mogelijk maakte te begrijpen welke elementen er uiteindelijk toe hebben geleid dat de volksjury haar wel toerekeningsvatbaar verklaarde.
Verder: “… maar het Hof van Assisen heeft in zijn arrest over de straf gepreciseerd dat de omstandigheden die Lhermitte inriep, met in het bijzonder haar mentale kwetsbaarheid, haar depressieve toestand en haar persoonlijkheid, geen verklaring konden bieden voor de daden die ze had gepleegd en zelfs geen verzachtende omstandigheden waren.”
Meer nog: “Het Hof van Cassatie heeft zelfs expliciet de motieven aangeduid waarop het Hof van Assisen zich had gebaseerd om te oordelen dat Lhermitte niet in de onmogelijkheid verkeerde om haar daden onder controle te houden op het moment van de feiten.”
Het kan niet meer op
In één moeite verwierp het Europees Hof nog vier andere Belgische dossiers waarin om de vernietiging van een arrest van een Hof van Assisen werd gevraagd.
Kan en mag dit dan het einde zijn van de paniekvoetbal zoals die de jongste jaren in de arena’s van de volksrechtspraak werd gespeeld?
Gust Verwerft – maandag 1 juni 2015
